*┈•••❈﴿ #نماز_جماعت - ۲۰ - ﴾❈•••┈*nn*اقوال فقهاء و علمای اُمت:*n(۱) مذهب ظاهریّه و بعضی از پیروان امام احمد بن حنبل رَحِمَہُ اللہُ تَعَالَیٰ اینست که جماعت شرط صحیح بودن نماز می باشد و نماز بدون جماعت اصلاً درست نیست. nn(۲) مذهب صحیح حضرت امام احمد بن حنبل رَحِمَہُ اللہُ تَعَالَیٰ اینست که جماعت فرض عین است، اگرچه شرط صحت نماز نمی باشد. و این مذهب بعضی از مقلّدین امام شافعی رَحِمَہُ اللہُ تَعَالَیٰ نیز هست. nn(۳) مذهب بعضی از مقلدین امام شافعی رَحِمَہُ اللہُ تَعَالَیٰ اینست که جماعت فرض کفایه می باشد. مذهب امام طحاوی رَحِمَہُ اللہُ تَعَالَیٰ یکی از فقهای محدثین بزرگ احناف رَحِمَہُمُ اللہُ تَعَالَیٰ نیز همین است. nn(۴) اکثر محققین احناف رَحِمَہُمُ اللہُ تَعَالَیٰ مانند محقّق ابن همام و حلبی و صاحب بحر الرائق و غیره ... بر این قول اند که جماعت واجب می باشد.n n(۵) جماعت در نزد بعضی از علمای حنفیّه، سنت مؤکده بوده، اما عملاً در حکم واجب است. در حقیقت هیچ مخالفتی در بین این دو رای احناف وجود ندارد. (زیرا نماز جماعت به اعتبار ثبوت آن، سنت مؤکده است. و سنت مؤکده به اعتبار اهمیت عملی مانند واجب می باشد.)
About :
Description:
The only instructive page of Master Mohammad Ismail Bek
Contact:
Other Information
Categories:
Public FigureWebsite:
https://t.me/mismailbFeatured Articles:
#سورة_آل_عمران(۱۱۳_۱۱۵)n۞ لَيْسُوا سَوَاءً ۗ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَائِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللَّهِ آنَاءَ اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ113n[همه آنان ] برابر نيستند، از اهل كتاب گروهى راستكردار است. آيات خدا را در اوقات شب سجده كنان مى خوانندn*تفسیر نور*n«آنان يكسان نيستند» يعني: اهل كتاب برحال ذلت باري كه بيان شد، يكسان و همانند نيستند، بلكه «از ميان اهل كتاب گروهي درست‌كردار» و به ضوابط امر وشرع الهي، برابر و مستقيم «اند كه آيات الهي را در اوقات شب مي‌خوانند» يعني:آيات قرآن را در نماز شب (تهجد) و در ساعات مختلف شب مي‌خوانند «و سربه سجده مي‌نهند» درحالي‌كه نماز مي‌خوانند. تعبير از نماز به سجده، براي آن‌است كه سجده نمونه خضوع و تذلل بنده در بارگاه الهي است.nnابن‌كثير در بيان سبب نزول آيه كريمه مي‌گويد: «مشهور در نزد بسياري از مفسران اين است كه اين آيات درباره آن عده از دانشمندان اهل كتاب نازل شد كه ايمان آوردند؛ چون عبدالله بن سلام، اسد بن عبيد، ثعلبه‌بن سعيه و غير ايشان».nيُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُولَٰئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ114nبه خدا و روز قيامت ايمان مى آورند و به كار شايسته فرمان مى دهند و از كار ناشايست باز مى دارند و در [انجام ] نيكى ها مى شتابند و آنان از شايستگانندn*تفسیر نور*nاين گروه از اهل كتاب: «به خدا و روز قيامت ايمان دارند و به معروف امر و از منكر نهي مي‌كنند» به مفهوم عام اين واجب ديني. ولي بعضي برآنند كه مراد از امر به‌معروف در اين‌جا؛ امرشان به پيروي از پيامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و نهي‌شان از مخالفت با آن حضرت صلّی الله علیه و آله و سلّم است «و در كارهاي خير شتاب مي‌كنند» و تنبلي و كاهلي نمي‌ورزند زيرا ارزش ثواب كارهاي خير را مي‌شناسند «و آنان از شايستگان‌اند» يعني: با شايستگانند كه همانا صحابه رضی الله عنهم مي‌باشند. پس بنابر تعريفي كه از اين گروه ارائه شد، اين مجموعه از اهل كتاب نيز در زمره بهترين امتي هستند كه براي مردم پديدآورده شده است، يعني همان امت اسلام كه ذكرش گذشت.nوَمَا يَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَلَن يُكْفَرُوهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ115nهر كار نيكى كه انجام دهند، هرگز در آن باره ناسپاسى نبينند و خداوند به [حال ] پرهيزگاران داناست.n*تفسیر نور*n«و هر كار خيري كه انجام دهند» هر چه باشد. و به قرائت: (تفعلوا) معني اين‌است: هر كار خيري كه شما امت اسلام انجام دهيد «هرگز درباره آن ناسپاسي‌نبينند» يعني: بدون ثواب و پاداش نخواهند ماند، بلكه ثواب آن به ايشان داده مي‌شود «و خداوند به تقواپيشگان داناست» پس هرگز پاداش آنان نزد وي ضايع نمي‌شود.
*┈•••❈﴿ #نماز_جماعت - ۱۹ - ﴾❈•••┈*nn*آثار و اقوال صحابۀ کرام؛ اَثَر هشتم:*nدر زمان سلف صالحین رواج بود که هر کسی نماز جماعتش ترک می شد، تا هفت روز به ماتم داری و تسلیت او می رفتند. (احیاء العلوم)nاندکی از اقوال صحابۀ کرام رَضِیَ اللہُ عَنْہُمْ که در اصل اقوال نبی کریم صلی الله علیه وسلم است در اینجا بیان گردید. nاکنون بنگرید که علمای امت محمدیّه و مجتهدین ملت اسلامیّه چه رائی دربارۀ نماز جماعت دارند و چه مفهومی از احادیث مذکوره بالا اخذ کرده اند.n(و متوجه باید بود که کسی که نماز را به تنهائی بدون عذری می خواند، گرچه نمازش صحیح است، اما کامل نیست).
#سورة_آل_عمران(۱۱۱_۱۱۲)nلَن يَضُرُّوكُمْ إِلَّا أَذًى ۖ وَإِن يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنصَرُونَ111nهرگز جز اندك آزارى زيانى به شما نرسانند و اگر با شما كارزار كنند به شما پشت كنند، آن گاه يارى نيابندn*تفسیر نور*nمقاتل در بيان سبب نزول آيه كريمه روايت كرده است: رؤساي يهود در صدد آزار و اذيت كساني از ميانشان كه ايمان آورده بودند ـ چون عبدالله بن سلام وهمراهان وي ـ برآمدند، پس خداوند جلّ جلاله نازل فرمود: «هرگز زيان نرسانند به شما جز اندك آزاري» يعني: هرگز نمي‌توانند هيچ نوعي از انواع زيان را به شما برسانند، مگر نوعي از اذيت و آزار را كه عبارت از دروغ بستن و تحريف و بهتان است، اما بر وارد ساختن زياني كه در حقيقت زيان باشد ـ چون جنگ و غارت و امثال‌آن ـ قادر نيستند «و اگر با شما بجنگند، به شما پشت مي‌كنند» يعني: شكست‌مي‌خورند و قادر به مقاومت در برابر شما نيستند، چه رسد به اين كه بتوانند به شمازياني برسانند «سپس نصرت داده نمي‌شوند» بلكه كارشان همچنان پيوسته زار است. پس شما مسلمانان بايد اين اوصاف سه‌گانه: «امر به معروف، نهي از منكرو ايمان به خداجلّ جلاله» را پيوسته حفظ كنيد تا اين امتياز و برتري براي شما باقي بماندو در غير آن، ورق به زيان شما برخواهد گشت.nnيادآور مي‌شويم كه مژده شكست يهود در برابر سلف صالح ما ـ به عنوان اخبار از غيب ـ تحقق يافت زيرا يهوديان مدينه با همه طوايف خود شكست خوردند و از جزيره العرب محو شدند.nnضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوا إِلَّا بِحَبْلٍ مِّنَ اللَّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ الْأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُوا يَعْتَدُونَ112nهر كجا يافته شوند، بر آنان [مهر] خوارى زده شده است مگر در پناه امانى از خدا و امانى از مردمان [مسلمان كه به آن در آيند] و سزاوار خشم خدا شدند و [مهر] بينوايى بر آنان زده شد، اين از آن است كه آنان آيات خدا را انكار مى كردند و پيامبران را به ناحقّ مى كشتند. اين به سبب گناه كردن آنان است و آنكه از حدّ مى گذشتندn*تفسیر نور*n«هر كجا يافته شوند» يعني: در هر جايي كه يهوديان باشند و آنان را بيابيد «برآنان خواري زده شد» يعني: يهود را هركجا ذلت و خواري در احاطه گرفته «مگر به عهدي از سوي خدا» يعني: فقط عقد ذمه و قبول جزيه و گردن نهادن آنها به‌كتاب خدا جلّ جلاله است كه به آنان پناه مي‌دهد «و مگر به عهدي از مردمان» يعني: زنهار و امان مسلمين، يا ياري و پشتيباني كسان ديگري غير از مسلمين است كه‌براي آنان مجالي فراهم مي‌كند «و به خشمي از خدا گرفتار آمدند» يعني: خشمي ازسوي خدا جلّ جلاله كه سزاوار آن هستند، دامنگيرشان شد «و مهر بينوايي بر آنان زده شد» يعني: فقر و مسكنت و خشم و ذلت از تمام جوانب بر آنان احاطه كرد وگرفتار فقر و ذلتي بي‌پايان، يا احساس آن در ضمير و شعور و روان خود هستند «اين» زدن مهر ذلت و بينوايي و فقر بر آنان و گرفتار شدنشان به خشم الهي «بدان سبب است كه به آيات خدا كفر مي‌ورزيدند و پيامبران را به ناحق مي‌كشتند و اين به سزاي آن است كه نافرماني كردند و از حد درگذشتند».nnبايد دانست كه فقر و مسكنت ابدي يهوديان، ربطي به مال و دارايي آنها ندارد، چه اين فقر و ذلت در اعماق روان آنها ريشه دار است، لذا آنها هميشه احساس فقر مي‌كنند، حتي اگر مالك تمام گنجينه‌هاي دنيا هم باشند[رجوع كنيد به تفسير المنير، 174/1].nnبعد از نزول اين آيه كريمه، همه موارد ياد شده بر يهوديان و اهل كتاب واقع‌شد و هيچ معركه‌اي ميان مسلمين و اهل كتاب روي نداد، مگر اين كه خداوند جلّ جلاله در آن پيروزي را به‌نام مسلمين رقم زد تا آن‌گاه كه به دين و شريعت خويش پايبندبودند، ولي چون از دين خويش فاصله گرفتند، ورق به زيان آنها برگشت.
*┈•••❈﴿ #نماز_جماعت - ۱۸ - ﴾❈•••┈*nn*آثار و اقوال صحابۀ کرام؛ اَثَر هفتم:*nقَالَ مُجَاهِدٌ، وَسُئِلَ ابْنُ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللہُ عَنْهُمَا عَنْ رَجُلٍ يَصُومُ النَّهَارَ وَيَقُومُ اللَّيْلَ، لَا يَشْهَدُ جُمْعَةً وَلَا جَمَاعَةً؟ فَقَالَ: هُوَ فِي النَّارِ... وَمَعْنَى الحَدِيثِ: أَنْ لَا يَشْهَدَ الجَمَاعَةَ وَالجُمُعَةَ رَغْبَةً عَنْهَا، وَاسْتِخْفَافًا بِحَقِّهَا، وَتَهَاوُنًا بِهَا. nحضرت مجاهد از حضرت عبدالله بن عباس رَضِیَ اللہُ عَنْہُمَا روایت می کند کـه از حضرت عبدالله بن عباس رَضِیَ اللہُ عَنْہُمَا دربارۀ شخصی پرسیدند که روزها را روزه می گیرد و شبها را در نماز می گذراند، ولی در نمازهای جمعه و جماعت حاضر نمی شود. حضرت عبدالله بن عباس رَضِیَ اللہُ عَنْہُمَا فرمود: او به دوزخ می رود. n(ترمذی شریف: ۲۱۸)nnامام ترمذی رَحِمَہُ اللہُ تَعَالَیٰ دربارۀ این حدیث می فرماید: معنای حدیث اینست که اگر کسی نماز جمعه یا نماز جماعت را کم اهمیت دانسته آن را ترک کند، به دوزخ می رود.nالبته اگر معنای رفتن به دوزخ را اینگونه بگیریم که در سزای اینکار برای مدتی به دوزخ می رود، در این صورت ضرورتی به تاویل مذکور نخواهد بود.
#سورة_آل_عمران(۱۰۹-۱۰)nوَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ109nو آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، از آن خداوند است و كارها به خداوند بازگردانده مى شودn*تفسیر نور*n«و آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن خداست» پس در آن هر گونه كه خواهد و به هر نحوي كه اراده كند، تصرف مي‌كند «و كارها همه به سوي خدا بازگردانده مي‌شود» هم از اين رو است كه خداي عزوجل از ظلم بي‌نياز است، چراكه تمام آنچه در آسمانها و زمين است، در قبضه اوست و او مرجع همه اموراست.nكُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۗ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُم ۚ مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ110nشما بهترين امّتى هستيد كه براى مردم پديد آورده شده است، [كه ] به كار شايسته فرمان مى دهيد و از كار ناشايست باز مى داريد و به خدا ايمان داريد. و اگر اهل كتاب ايمان مى آوردند، براى آنان بهتر بود. برخى از آنان مؤمنند و بيشترشان بدكارندn*تفسیر نور*n«شما» امت اسلام «بهترين امتي هستيد» يعني: در علم خدا جلّ جلاله «كه براي مردم بيرون آورده شده است» يعني: پديد آورده شده است. به قولي معني اين‌است: شما بهترين امت هستيد؛ از آنجا كه ايمان آورده‌ايد. اين آيه دليل بر آن است كه امت اسلام علي‌الاطلاق بهترين امتهاست و اين بهترين بودن، در بين اول اين امت و آخر آن مشترك مي‌باشد، هر چند كه اصحاب رضی الله عنهم، در مجموعه امت بهترين آنان‌اند. به قولي ديگر معني اين است: شما سودمندترين مردم براي مردم هستيد. آري! اين بهتر و سودمندتر بودن شما به خاطر آن است كه: «به معروف امرمي‌كنيد و از منكر نهي مي‌نماييد و به خدا ايمان داريد» يعني: بهترين امت هستيد تا آن‌گاه كه بر اين اوصاف متصف و به اين شيوه از عقيده و عمل رهرو باشيد، پس‌چون ايمان به خدا جلّ جلاله، امر به معروف و نهي از منكر را كنار گذاشتيد، اين بهترين بودن از شما سلب شده و همراه با آن، عزت و اعتبار و غلبه شما هم از بين‌مي‌رود.nnدليل اين كه امر به معروف و نهي از منكر بر ايمان مقدم ذكر شد، اين است كه ذكر اين خصلت، به برتري مسلمانان بر غير آنان دلالت‌كننده‌تر است، بدان جهت‌كه غير مسلمانان نيز ادعاي ايمان را دارند، هر چند كه از حقيقت ايمان دورگشته‌اند. در حديث شريف به روايت ابوبكر صديق رضی الله عنه آمده است كه رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «از امت من هفتادهزار تن به من داده شدند كه بدون حساب به بهشت داخل مي‌شوند، چهره‌هايشان همچون ماه شب چهارده است، دلهايشان همه بر دل يك تن از ايشان، پس از خداي عزوجل افزون برآن طلب كردم و در نتيجه او مرا با هريك از آنان، هفتادهزار تن افزون داد». همچنين در حديث شريف آمده‌است: «أهل الجنة عشرون ومائة صف، هذه الأمة من ذلك ثمانون صفاً: اهل بهشت‌صد و بيست صف اند و اين امت هشتاد صف از ايشان را تشكيل مي‌دهند».nn«و اگر اهل كتاب ايمان آورده بودند» يعني: اگر يهود به خدا جلّ جلاله و پيامبران و كتابهايشان ايماني همچون ايمان مسلمين آورده بودند «قطعا برايشان بهتر بود» ولي آنها چنين نكردند، پس چه كردند؟ «برخي از آنان مؤمن‌اند» يعني: همان كساني كه به رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم ايمان آوردند «ولي بيشترشان فاسق‌اند» يعني: از راه‌حق خارج، در باطل خويش سرگردان و تكذيب كننده رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم هستند.nnعكرمه و مقاتل در بيان سبب نزول آيه كريمه گفته‌اند: اين آيه كريمه درباره ابن‌مسعود، ابي‌بن كعب، معاذبن جبل و سالم برده آزاد شده ابوحذيفه نازل‌شد، بدان جهت كه مالك بن صيف و وهب بن يهوذاي يهودي به اين گروه ازاصحاب رضی الله عنهم گفتند: دين ما بهتر از ديني است كه شما ما را به آن دعوت مي‌كنيد و ما از شما برتر و نيكوتريم! پس خداوند جلّ جلاله اين آيه كريمه را نازل كرد.
*┈•••❈﴿ #نماز_جماعت - ۱۷ - ﴾❈•••┈*nn*آثار و اقوال صحابۀ کرام؛ اَثَر ششم:*nوَ قَد رُوِیَ عَن غَیرِ وَاحِدٍ مِن اَصحَابِ النَّبِیِّه اَنَّهُم قَالُوا: مَن سَمِعَ النِّدَاءَ فَلَم یُجِب فَلَا صَلَاةَ لَهُ. nnترجمه: از عدۀ بسیاری از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت است که فرمودند: هر کسی که با وجود شنیدن آذان به جماعت نمی رود، نمازش قابل قبول نیست. n(ترمذی شریف: تحت حدیث ۲۰۱)nامام ترمذی رَحِمَہُ اللہُ تَعَالَیٰ بعد از تحریر سطور بالا می نویسد: nبعضی از علماء فرموده اند که این حکم نشانگر تاکید بر اهمیت جماعت است و مقصود از آن اینست که ترک جماعت بدون عذر جایز نمی باشد.
#سورة_آل_عمران(۱۰۶_۱۰۸)nيَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ ۚ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَكَفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ106nروزى كه چهره هايى سفيد و چهره هايى سياه گردد. پس امّا سياه رويان [به آنان گويند:] آيا پس از ايمانتان كافر شديد، پس به كيفر كافر شدنتان عذاب را بچشيد.n*تفسیر انورالقرآن*nآري! برايشان در روز قيامت عذابي سهمگين است؛ «روزي كه چهره‌هايي سفيدو چهره‌هايي سياه شود» يعني: هنگامي كه از قبرهايشان برانگيخته مي‌شوند، چهره‌هاي مؤمنان سپيد و چهره‌هاي كفار سياه است «اما سياهرويان» به آنان گفته‌مي‌شود: «آيا بعد از ايمانتان كافر شديد؟ پس به سزاي آن كه كفر مي‌ورزيديد، عذاب را بچشيد» سياهرويان بنابرقولي: اهل كتاب، به قولي: مرتدان، به قولي: منافقان و به قولي ديگر: مبتدعان اند.nnوَأَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللَّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ107nو امّا روسپيدان، [به پاس درستكاريشان ] در [جوار] رحمت خدا خواهند بود، آنان در آنجا جاودانه اندnnتِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۗ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعَالَمِينَ108nاين آيات خداست، آن را به حقّ بر تو مى خوانيم و خداوند بر جهانيان ستمى روا نمى دارد.n*تفسیر انورالقرآن*n«اينها آيات خداست كه آن را به حق بر تو مي‌خوانيم» يعني: اي محمد صلّی الله علیه و آله و سلّم! درحالي اين آيات و حجتهاي روشن خويش را بر تو مي‌خوانيم كه اين آيات، باحق ـ كه همان عدل و راستي است ـ درهم تنيده است «و خداوند هيچ ستمي برجهانيان نمي‌خواهد» با عذاب كردن آنان، مگر آن كه خود مستحق عذاب باشند. لذا حق تعالي حاكم و داور عادلي است كه ستم نمي‌كند زيرا او به همه چيز دانا وتواناست و با داشتن اين اوصاف، هيچ نيازي به آن ندارد كه به كسي از خلقش ستم كند.
*┈•••❈﴿ #نماز_جماعت - ۱۶ - ﴾❈•••┈*nn*آثار و اقوال صحابۀ کرام؛ اَثَر پنجم:*nقَالَ سَمِعْتُ أُمَّ الدَّرْدَاءِ تَقُوْلُ: nدَخَلَ عَلَيَّ أَبُوْ الدَّرْدَاءِ رَضِیَ اللہُ عَنْهُ وَهُوَ مُغْضَبٌ فَقُلْتُ مَا أَغْضَبَكَ؟ فَقَالَ وَاللهِ مَا أعْرِفُ مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صلي الله عليه وسلم شَيْئاً إلَّا أنَّهُمْ يُصِلُّوْنَ جَمِيْعاً. nترجمه: حضرت اُم دَرداء رَضِیَ اللہُ عَنْہَا می گوید که یکبار حضرت ابو درداء رَضِیَ اللہُ عَنْہُ در حالی نزد من آمد که سخت خشمگین بود. پرسیدم که چرا خشمگین هستی؟ گفت قسم به خدا، من در امت محمدی چیزی نمی بینم مگر آنکه نماز را به جماعت می خوانند. nیعنی اینکه نزدیک است آن را ترک کنند. nn(بخاری شریف: حدیث ۶۲۲ و شعب الایمان بیهقی: حدیث ۲۸۳۰)